کارشناس اکتشافات غیرفلزی صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در گذشتههای خیلی دور، در دوران سوم زمین شناسی (سنوزوئیک) از اَنباشت بقایای اجساد موجودات دریایی در یک دوره حیات، نظیر مرجان ها، گوش ماهی ها، نرم تنان و شکم پایان، دیوارههایی کوتاه و بلند، با ذخایری ارزشمند، در اعماق دریا ایجاد شد.
علی کریمی افزود: به مرور زمان با عقب نشینی دریا، این دیوارهها روی سطح زمین قرار گرفت و طی میلیونها سال بر اثر باد و باران دچار فرسایش شد تا فرصت برای برخورداری از منابع گران سنگ موجود در آنها فراهم شود.
راز دیوارهای خانههای روستایی
کارشناس اکتشافات غیرفلزی ادامه داد: حدود ربع قرن پیش در منطقهای در شمال گلستان، نگاه دقیق کارشناسان، نتیجه جالب و قابل توجهی به دنبال داشت. آنها در دیوارهای خانههای روستایی این منطقه، سنگوارههایی یافتند که به آن صدف کوهی یا لوماشل (سنگ آهکی که درون آن فسیل صدف است) گفته میشود.
علی کریمی اضافه کرد: صدف کوهی از تجمع سنگ و سخت شدگی پوسته و اسکلت گوش ماهیها تشکیل شده و سفید تا کِرِم رنگ است.
شمال شرق گلستان تنها ذخیره گاه صدف کوهی در خاورمیانه
کارشناس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان میگوید: اکنون که سالها از این کشف میگذرد، در جهان، ذخیره گاههای صدف کوهی فقط در ایران و کانادا شناسایی شده و در ایران تنها ذخیره گاه قابل بهره برداری این ماده معدنی، منطقه آق بند گنبدکاووس در شمال شرقی گلستان است که در فهرست آثار طبیعی ملی ثبت شده است.
به گفته علی اسماعیلی: براساس آخرین مطالعات زمین شناسی، ذخیره این معادن که پهنه آن از شمال شهرستان گنبدکاووس تا شمال شهرستان مراوه تپه گسترده است، یک میلیارد و ۳۰۰میلیون تن برآورد میشود.
وی افزود: بسته به حجم برداشت، این معادن تا ۵۰سال دیگر قابل بهره برداری هستند.
کاربرد صدف کوهی در تولید ۱۵۰نوع فرآورده
کاربردهای صدف کوهی بسیار زیاد است و به گفته کارشناس صنعت، معدن و تجارت گلستان: میتوان از آن در تولید حدود ۱۵۰فرآورده استفاده کرد و رونق این صنعت میتواند ارزش افزودهای تا ۱۰برابر ایجاد کند.
علی فندرسکی گفت: برخی از کاربردهای صدف کوهی عبارتند از: داروسازی، صنایع غذایی، تهیه مواد اتیلنی و پلیمری، پی وی سی و کنیتکس، چسب سازی، مواد آرایشی و بهداشتی، رنگ سازی، شیشه سازی، خودروسازی، صنعت ساختمان، مجسمه سازی، کشاورزی، دامداری، شیلات، نساجی، پتروشیمی و ساخت کاغذ.
وی افزود: به رغم کاربردهای فراوان، اکنون از صدف کوهی که منبعی سرشار از کلسیم و فسفر با خلوص بیش از ۹۸درصدی است، بیشتر به عنوان مکمل غذایی در صنعت دام و طیور و شیلات استفاده میشود.
استفاده دیگری که اکنون از صدف کوهی میشود در تولید مصالح ساختمانی است. از این ماده معدنی برای تولید موزاییک، ایزوگام و بتن استفاده میشود.
زمزمههایی هم درباره ایجاد کارخانههای تولید بتن سبک و چسب صنعتی از صدف کوهی به گوش میرسد.
تولید کاغذ از صدف کوهی، جایگزینی برای قطع درختان
اما اخیراً در گلستان از دستگاهی رونمایی شده است که از صدف کوهی، کاغذ تولید میکند.
عبدالکریم پازن مخترع گلستانی این دستگاه گفت: صفر تا صد این دستگاه ایرانی است.
وی افزود: ظاهر کاغذ سنگی شبیه کاغذ معمولی است، اما به مراتب مستحکمتر است و عمر بیشتری دارد.
آقای پازن خاطرنشان کرد: راه اندزی این دستگاه در مجموع ۹میلیارد تومان هزینه دارد، اما واردات آن ۴۰میلیارد تومان آب میخورد.
وی گفت: تولید این دستگاه، اکنون در انحصار ۴کشور است.
آقای پازن تاکید کرد: تولید کاغذ ازصدف کوهی میتواند جایگزین مناسبی برای بهره برداری از جنگلها و قطع درختان باشد.
تولید سالانه ۹۰هزار تن صدف کوهی، فرآوری و صادرات نامطلوب
معاون امور معادن و صنایع معدنی صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در حال حاضر در این استان ۱۶معدن صدف کوهی وجود دارد.
هومن هادیان افزود: فقط ۲کارخانه صنایع تبدیلی و ۸کارگاه فرآوری برای تولید پودر صدف کوهی در استان فعال است و میزان زیادی از این ماده به صورت پودر به دیگر استانها ارسال میشود.
وی با بیان اینکه در معادن و واحدهای فرآوری صدف کوهی در این استان، سالانه ۹۰هزار تن از این ماده معدنی تولید میشود، اضافه کرد: گلستان قابلیت استخراج تا ۲میلیون تن صدف کوهی را دارد.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صنعت، معدن و تجارت گلستان نیز گفت: به رغم این همه ظرفیت، سرمایه گذاری و صادرات در بخش صدف کوهی بسیار ناچیز است.
درویشعلی حسن زاده، علت اصلی پودر فروشی را نبود سرمایه گذار برای ایجاد کارخانجات صنایع تبدیلی میداند.
وی افزود: برای تبدیل صدف کوهی به فرآوردههای مختلف، تکنولوژی بالا و سرمایه زیادی نیاز است و به همین علت کمتر کسی میل به این کار دارد.
رئیس خانه معدن گلستان هم، نبود صنایع مادر در استان را از چالشهای مهم معادن صدف کوهی دانست.
علی علمشاهی افزود: بازاریابی و فروش پودر صدف کوهی، هم به علت نبود صنایع تبدیلی و هم پایین بودن قیمت فروش و بالا بودن هزینه حمل و نقل، چندان مقرون به صرفه نیست.
وی همچنین اضافه کرد: فعالان در این صنعت، متاسفانه تا اکنون برای ارتقای ماشین آلات خود، ایجاد صنایع وابسته و حرکت به سمت فرآوری و صادرات این ماده معدنی، رغبت زیادی نشان نداده و به خام فروشی اکتفا کرده اند.
رئیس خانه معدن گلستان ادامه داد: بخشی از این بی میلی نیز به خاطر کمبود و حتی نبود حمایتهای مناسب مالی و تسهیلاتی دولتی است.
علمشاهی، ناشناخته ماندن این ماده معدنی با ارزش و ویژگیهای منحصر به فرد آن را هم علت دیگر استقبال کم سرمایه گذاران دانست.
وی تاکید کرد: توجه بیشتر دولت و ورود دانشگاهیان و پژوهشگران میتواند این خلاءها را بپوشاند.