وقف، توزیع نشدن و گرانی کاغذ، کلیدواژه‌های این روزهای بازار نشر هستند. آنها که دستی بر آتش دارند، می‌گویند ارزی در سال 99 برای کاغذ از سوی دولت تخصیص نیافته و هرچه هست ارز سال گذشته بوده، اما باید فکری کرد.
از بین رفتن ۸۰ درصد نشر کشور/ قیمت کاغذ، ناشران بدهکار را به زندان می‌فرستد

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، دوران کرونا تاثیرات بسیاری بر تمام سطوح کشور داشت اما جامعه نشر و کتاب به واسطه بدنه ضعیف یکی از گروه‌های آسیب‌پذیری بودند که ضربه مهلکی بر پیکره آنها زده شد.

پس از نبود فروش و بسته بودن کتابفروشی‌ها و برگزار نشدن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و … حالا «کاغذ» باز هم مسأله‌ساز شده و یکی از دغدغه‌های متولیان و ناشران شمرده می‌شود.

بعد از بازگشایی کسب و کارها در اردیبهشت ماه حدوداً قیمت هر بند کاغذ چاپ و تحریر ۷۰ در ۱۰۰ حدود ۳۲۷ هزار تومان و قیمت هر بند کاغذ تحریر ۶۰ در ۹۰ آن هم ۷۰ گرمی ۲۸۰ هزار تومان به فروش رفت، اما پنج ماه پس از اوج‌گیری کرونا امروز قیمت‌ها افزایش چشمگیری داشته؛ ضمن اینکه یکی از مشکلات توقف توزیع کاغذ دولتی در هفته گذشته و اختصاص نیافتن ارز در سال ۹۹ بوده است. بر این اساس قیمت هر بند کاغذ چاپ و تحریر از ۳۶۰ هزار تومان به ۳۸۵ هزار تومان افزایش رسیده است.

نکته مهم این است که کاغذ جهانی مرغوب، قیمتی حدود ۸۰۰ دلار دارد که با احتساب دلار نیمایی، قیمت هر بند کاغذ سر به فلک می‌کشد و ناشران تاب خرید و چاپ کتاب را ندارند. اما نکته اینجاست، چرا همین میزان ارز نیمایی متوقف شده و اختصاص نمی‌یابد؟ چرا دولت در سال ۹۹ ارز تخصیصی را تامین نکرده است؟ (آنچه عنوان می‌شود این است که کاغذها و ارز موجود برای سال گذشته هستند.)

* مدیر نشر ثالث: اگر ارز دولتی کاغذ حذف شود، قیمت کاغذ در بازار آزاد، بندی ۶۰۰ هزار تومان می‌شود

محمدعلی جعفریه، مدیر انتشارات ثالث در این باره به خبرنگار فارس گفت: مسأله، تنها ما نیستیم؛ تامین و تخصیص کاغذ به ناشران عمومی که کتاب چاپ می‌کنند با ارز ۴۲۰۰ (کاغذ دولتی ) است. کاغذ ۴۲۰۰ تومانی بندی ۱۵۰ هزار تومان می‌شود و کتاب با همین قیمت به چاپ می‌رسد، اما کاغذ آزاد بندی ۴۰۰ هزار تومان است و چنانچه کاغذ دولتی ۴۲۰۰ تومانی نباشد، همین قیمت کاغذ آزاد در بازار به بندی ۶۰۰ هزار تومان می‌رسد.

وی در تشریح این روند توضیح داد: اگر ارز دولتی متوقف شود، قطعا قیمت در بازار آزاد بالاتر خواهد رفت. پس نباید ارز دولتی به کاغذ نادیده گرفته شود.

جعفریه مشکل دیگر ناشران را نقدینگی اعلام کرد و با تاکید بر اینکه اگر ارز دولتی به کاغذ نرسد، ناشر باید کاغذ را با بندی ۶۰۰ هزار تومان بخرد، افزود: چنانچه این روند اجرایی شود، ناشران اولاً توان تامین این رقم برای هر بند کاغذ را ندارند و در ثانی این میزان در قیمت کتاب هم تاثیر منفی داشته و آن را به شدت بالا می‌برد. در حال حاضر برخی عنوان می‌کنند با ارز ۴۲۰۰ تومان کتاب، گران است و بسیاری ناشران از دور خارج شده‌اند؛ پس چگونه باید با نبود آن فعالیت کرد؟ چند ناشر باقی می‌مانند؟

این ناشر به موردی دیگر هم اشاره کرد و عنوان داشت: سال‌های قبل هم شاهد بودیم که ناشران به دلیل نداشتن نقدینگی مدت‌دار کاغذ را از کاغذفروشان خریداری می‌کردند. از آن طرف هم فروشنده کاغذ مثلا ۵ ماهه کاغذ را ارائه می‌کرد، اما قیمت را بالا می‌برد. در این صورت شما محاسبه کنید دیگر کاغذ آزاد برای ناشر ۶۰۰ هزار تومان هم نخواهد بود، بلکه با بهره‌ای که کاغذفروش روی آن کشیده به ۷۵۰ هزار تومان می‌رسد!

جعفریه گفت: از این رو سود عمده کتاب چاپ شده به راحتی به جیب دلال می‌رود؛ در حالی که ناشر، درگیر وام و سفته‌بازی می‌شود. در حال حاضر هم شاهد ورشکستگی ناشران هستیم. برخی همکارانمان با توجه به چک‌های برگشتی مسیرشان به زندان افتاده است.

وی به فعالیت‌های موسسه خود اشاره کرد و توضیح داد: ما ناشر پرکاری هستیم. از اول سال تاکنون ۲۰۰ عنوان کتاب چاپ کرده‌ایم و ۷۰ پرسنل داریم. به عنوان یک ناشر پرکار می‌گویم که وضع را خطرناک می‌بینم. اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال ۹۹ عرضه نشود، ۸۰ درصد نشر ما از بین می‌رود.

* رئیس اتحادیه کاغذ و مقوا: تاجران نگه‌داشتن کاغذ را بصرفه‌تر از فروش می‌دانند

احمد شریفان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درباره وضع بازار گفت: دولت، دلار نیمایی را گران کرد و وضع بازار در تمام سطوح ملتهب شده است. این مسائل همه ناشی از مدیریت نکردن دولت است. کاغذ در بازار وجود دارد ولی یا به آرامی توزیع شده و یا تاجر رغبتی برای فروش ندارد؛ چرا که نگه داشتن آن از فروش را بصرفه می‌داند.

شریفان با تاکید بر اینکه از ابتدای سال کاغذ ۱۵ درصد گران شده افزود: به اسم بازگشایی مدارس بازار ملتهب‌تر شد و در حال حاضر هم کاغذ در بازار موجود است. فقط قیمت‌ها افزایشی بوده است.

* رئیس تعاونی ناشران استان قم: اگر دولت همکاری کند، مشکلات حل می‌شود

احسان آذری، رئیس تعاونی ناشران استان قم که حدود دو ماه است جایگزین «سیدمحمود حسینی» شده درباره عرضه کاغذ می‌گوید: ناشران درخواست‌های خود را در سامانه ثبت می‌کنند و در جلسه‌ای که نماینده وزارت ارشاد و تعاونی حاضر است، موضوع بررسی و در نهایت کاغذ اختصاص می‌یابد.

وی با اشاره به افزایش تقاضاها گفت: تقاضا بالاست، اما ما طبق سنجش و بررسی جلسه مذکور کاغذ را تخصیص می‌دهیم. ارزی در سال ۹۹ به کاغذ داده نشده و هرچه هست برای سال ۹۸ است. اگر دولت همکاری کند مشکلات حل می‌شود.

آذری، فاصله قیمت کاغذ دولتی و آزاد را بسیار دانست و عنوان کرد: چنانچه قیمت کاغذ دولتی کمی بالا رود، مشکلی ایجاد نمی‌کند و جوابگو خواهد بود، اما در حال حاضر تفاوت آن با کاغذ در بازار آزاد بسیار است.

* مدیر نشر «نی»: اگر فردی کاغذ وارد کند، قیمت نهایی برای او گران‌تر از بازار آزاد خواهد بود

جعفر همایی مدیر نشر «نی» در گفت‌وگو با فارس درباره تامین کاغذ گفت: ما هم با ارز دولتی و از بازار آزاد کاغذ را تامین می‌کنیم. نکته اینجاست که اگر فردی کاغذ وارد کند، قیمت نهایی برای او گران‌تر از بازار آزاد خواهد بود.

* مدیر نشر طلایی: کاغذ گلاسه ۹۰ درصد گران شده/ فروکش کردن رقابت و پویایی در بازار کتاب

کاظم طلایی مدیر انتشارات طلایی هم به خبرنگار فارس درباره تامین کاغذ نشر خود گفت: مهم‌ترین مشکل اساسی ناشران در حال حاضر کاغذ است.‌ هرچند مواردی چون چاپ و صحافی هم افزایشی بوده، اما می‌توان چاپخانه را تغییر داد ولی برای کاغذ چه باید کرد؟

طلایی تصریح کرد: ما کاغذ را از بازار آزاد تامین می‌کنیم؛ چرا که فرهنگنامه منتشر می‌کنیم و به این دلیل که مصور است از کاغذ گلاسه استفاده می‌شود. کاغذ تحریر که توسط ارشاد عرضه می‌شود برای ما استفاده‌ای ندارد.

مدیر انتشارات طلایی ابراز داشت: از اواخر سال ۹۸ تا امسال، کاغذ گلاسه ۹۰ درصد گران شده و از کیلویی ۱۳ هزار تومان به کیلویی ۲۲ هزار تومان رسیده است.

وی با تاکید بر اینکه بازار هرگز دچار رکود محض نخواهد شد، اما از آسیب‌های اینگونه چالش‌ها می‌‌توان به عدم رقابت و پویایی اشاره کرد، گفت: چون هزینه تولید کتاب بالاست، ما به تجدید چاپ روی آورده‌ایم. هرچند حدود ۵ کتاب منتشر کرده‌ایم اما کار ما انتشار فرهنگنامه است. بنابراین تنها یک فرهنگنامه را که ۴ سال روی آن کار می‌کردیم، با نام «نبرد ایرانیان» توانستیم منتشر کنیم. اما تولید کتاب هزینهبر است.

* چشم‌ها در انتظار برنامه دولت

بر اساس این گزارش، نکته‌ای که از سوی بسیاری از ناشران و افرادی که دستی در این صنف دارند، مطرح می‌شود، ورود و توجه دولت است. اینکه اختصاص ارز در سال ۹۹ باید باز هم مورد توجه باشد و ارز به آن اختصاص یابد، ارزهای موجود و کاغذ دولتی همه برای سال گذشته هستند، ولی این دغدغه وجود دارد که با افزایش ارز نیمایی و التهاب کنونی دولت قرار است چه تدبیری داشته باشد؟ موضوع مهم‌تر اینکه اگر ارز دولتی مانند ۶ ماه گذشته تخصیص نیابد، ِآیا ناشران باید از بازار آزاد کاغذشان را تامین کنند؟ در این صورت بازار کتاب چه ضربه‌ای خواهد دید؟

منبع خبر