0
پرده سوم: آتش بر جان مصرف‌کننده کاغذ
بازار کاغذ و واردات آن در حال حاضر وضعیت مطلوبی را سپری نمی‌کند. کاغذ تحریر و بالک با قیمت‌های بسیار عجیبی در بازار معامله می‌شود و بسیاری از ناشران و فعالان این عرصه را به توقف کامل فعالیت کشانده است. یک بند کاغذ تحریر در حال حاضر با قیمت بیش از ۲۴۰ هزار تومان معامله می‌شود که نسبت به سال گذشته بیش از ۴ برابر افزایش قیمت دارد. در زمینه کاغذ بالک نیز وضعیت بهتر از این نیست و افزایش قیمت نزدیک به سه برابری را نسبت به یال قبل تجربه می‌کند و جالب اینکه این روزها در فضای مجازی و حتی در سایت‌های خرید و فروشی مانند شیپور با آگهی‌های خرید و فروش بندهای کاغذ نیز مواجهیم.
با این هفته در هفته گذشته سیدحسن میرباقری، رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا با درخواست از ناشران برای خرید نکردن کاغذ از بازار و با بیان اینکه قیمت فعلی بازار کاذب است، عنوان کرده بود: بخشی از آن به دلیل کمبود کاغذ در بازار است که نتیجه عرضه نشدن ارز از سوی بانک مرکزی به واردکنندگان طی ماه‌های گذشته است. وی ادامه داد: قیمتی که در بازار توسط خرده‌فروشان عرضه می‌شود، قیمتی غیرواقعی است، بنابراین ناشران اقدام به خرید کاغذ نکنند. کاغذ طی روزهای آینده ازسوی کارگروه توزیع می‌شود و قیمت‌ها کاهش محسوسی خواهد داشت.
رئیس اتحادیه واردکنندگان کاغذ و مقوا می‌گوید ناشران فعلا کاغذ نخرند
پرده چهارم: مورد عجیب وزارت صنعت در واردات کاغذ
در همین زمینه اما آخرین آمار منتشر شده از سوی کارگروه کاغذ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حاکی از آن است که تا سوم دی ماه سال جاری از ۱۴۸ پرونده متقاضی واردات کاغذ در این کارگروه ۱۰۸ پرونده رسیدگی شده و واردات ۴۸۶۴۵ تن کاغذ تحریر و چاپ(غیر رولی) با ارزش بالغ بر ۵۸ میلیون دلار در این کارگروه مصوب شده است. اما وزارت صنعت و معدن تجارت از این میزان نزدیک به ۲۱ هزار تن را برای واردات تایید کرده و برای تخصیص ارز کمی بیش از ۱۲ هزار تن از آنها اقدام کرده که از این مقدار برای بیش از ۵ هزار تن تخصیص ارز داده شده و در نهایت تا این تاریخ کمی بیش از ۱۲۰۰ تن کاغذ چاپ و تحریر از گمرک ترخیص شده است.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که سرانه مصرف کاغذ تحریر و چاپ در ایران یک پنجم سرانه جهانی مصرف آن بوده و در عین حال ایران سالانه بیش از ۵۰ هزار تن مصرف کاغذ تحریر دارد. در صورتی که تمامی صنایع فعلی تولید کاغذ در ایران می‌توانستند همه ظرفیت خود را برای تامین این کاغذ مورد استفاده قرار می‌دادند باید با رقمی بالغ بر پنجاه درصد از این میزان مصرفی را در سال باید از طریق واردات تامین می‌شد اما نه تنها چنین چیزی محقق نشده است که بسیاری از کارخانه‌های تولیدی کاغذ در ایران مانند مازندران و کارون در وضعیت بسیار اسفباری به فعالیت خود ادامه می‌دهند و تولیدات متناسب با نیاز روز و بازار ندارند.
پرده پنجم: رهنمودهای فراموش شده
شش سال پیش از این و در جریان بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب تهران ایشان به طور صریح خواستار رسیدگی به وضعیت کارخانه‌های تولید کاغذ و تمرکز بر خودکفایی داخلی در این زمینه شدند از آن تاریخ تاکنون اما آنچه در زمینه تولید این کالای پرمصرف و استراتژیک در کشور رخ داد چیزی جز یک داستان پرآب و چشم و سرشار از ناکامی نیست که کمترین حاصل آن این روزها تعطیلی روزنامه‌ها و کاهش انتشار نشریات چاپی و به خطر افتادن حیات اقتصادی بدنه بزرگ تولید نشر و کتاب در ایران است.
آیا با دستگیری سلطان کاغذ و محاکمه او در این روند تغییری حاصل خواهد شد؟ تقریبا می‌توان به این سوال پاسخ خیر داد. مساله اصلی بی‌تفاوتی به اصلاح رویه‌های موجود در تولید و واردات این محصول است. ترکیب ورود بخش دولتی به واردات کاغذ که شمه‌ای از فسادخیز بودنش را در پیش از این خواندید و بی‌تفاوتی به سرمایه‌گذاری و خودکفایی در این مساله در چند سال آینده تکلیف این صنعت نیمه جان را یکسره خواهد کرد.
