آهار، مواد افزودنی و پوشش دهنده

کاغذهای مورد استفاده جهت تهیه مقوا و بسته سلولزی معمولا آهارزده می شوند. همانگونه که قبلا ذکر گردید هدف از آهارزنی، افزودن مواد مختلف آلی، معدنی، طبیعی یا مصنوعی جهت پدید آوردن خواص گوناگون و دلخواه می باشد. آهار ممکن است داخلی (یعنی خمیر کاغذ مخلوط شود) یا خارجی (بعد از ایجاد و تشکیل کاغذ و مقوا) باشد. کاغذهایی که آهار ندارند، نم گیر هستند. از این رو کاغذهای بسته بندی حتما آهار زده می شوند. آهارها و مواد افزودنی، خواصی از جمله مقاومت در برابر رطوبت، اسید، باز، آتش، خم شدن، بهبود خواص مکانیکی و فیزیکی، چاپ و … ایجاد می نمایند.

در این میان کاغذ فلوت و لاینر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و آهارزنی می شوند. کاغذ فلوت مقاومت در برابر رطوبت و همچنین کاهش سرعت نفود چسب، آهارزنی می شود، زیرا در صورت عدم آهارزنی، چسب به داخل کاغذ نفوذ کرده و برای اتصال به لایه های لاینر چیزی باقی نمی ماند در مورد آهارزنی باید به این نکت توجه نمود که لایه های رویی و زیرین باید دارای آهار خوب و یکنواخت باشند؛ در غیر این صورت تحت تأثیر رطوبت قرار گرفته و مقوا به یک سمت خم می شود. همچنین مصرف بیش از اندازه آهار باعث افت مقاومت های کاغذ می گردد و در امر چاپ و تبلیغات نیز اثر معکوس می گذارد. در مرحله آهارزنی و اضافه کردن مواد افزودنی به لایه خارجی حتما باید این نکته را مورد توجه قرار داد؛ چرا که امروزه تبلیغات و رنگ ها مقش موثری در جلی مشتری و فروش بازی می کنند. مواد افزودنی و اندود کننده باعث بهبود کیفیت چاپ نیز می شوند.

در آهار زدن کاغذ اغلب مواد آهارزنی را به وسیله یک ماده دیگر روی الیاف رسوب می دهند. این ماده در اغلب موارد آلوم (سولفات آلومینیوم) است. ممکن است از مواد دیگری مانند آلومینات سدیم، اسید کلوئیدی چسب ملامین و نمک های فلزات سه ظرفیتی و غیره استفاده شود که انتخاب هر یک از این مواد بستگی به نوع آهار دارد. از آهارهای متداول می توان به موادی همچنون سیرون که ککمی سمی بوده و در کارتن های مواد غذایی پیشنهاد نمی شود، لاتکس شامل رزین های مصنوعی و طبیعی، سیفور (برای کارتن شیر، بستنی و لبنیات)، امولسیون و بیتومینوش، پارافین امولسیون شده، قیر، موم و مذاب های داغ، رزین آهار صمغ های گیاهی، ملامی فرمالدئید (MF) و ااوره فرمالدئید (UF) اشاره نمود. کلیه مواد مذکور جهت مقاوم نمودن مقوا و کاغذ در برابر رطوبت به کار می روند. از مواد دیگر می توان به نفتانات مس و ترکیبات بوراکس اشاره نمود که اولی جزو عوامل ضد قارچ و عوامل بیولوژیگی محسوب می شود و دومی از مواد مقاوم به آتش است. از مواد مهم دیگر نشاسته می باشد که خود به تنهایی قادر است خواص گوناگونی از جمله بهبود کیفیت پاک کردن، بهبود مقاومت به ترکیدن، بهبود دوام و تاخوردگی، افزایش مقاوت به ساییده شدن، کاهش پرزهای سطحی، جلوگیری از گرد و غبار ناشی از الیاف ریز و کوتاه (داستینگ)، به عنوان ماده پرکننده، به وجود آوردن زبری بیشتر و گاه آهارزنی بهتر به کاغذ بدهد؛ افزودن ژلاتیم در مراحل تولید کاغذ و مقوا باعث مقاومت بیشتر سطح کاغذ در مقابل جذب آب و بهبود کیفیت چاپ می گردد. موم ها نیز از مواد بسیار مهمی هستند که روی سطح کاغذ و مقوا به کار می روند. یکی از معایب کاغذ و مقا این است که روطبت از آن به آسانی نفوذ می کند. یکی از راه های جلوگیری از این مشکل، استفاده از موم می باشد. دو روش کلی برای موم زدن کاغذ و مقوا یا اندود کردن سطح آن ها با موم وجود دارد:

• موم زدن خشک،
• موم زدن مرطوب.

در موم زدن خشک کاغذ یا مقوای تولید شده از یک مخزم حمام موم عبور داده یم شود. سپس از میان غلتک های گرم (55-80 c) عبور می کند. در این روظ طوری موم به درون کاغذ نفوذ می نماید که هیچ پوششی از موم در سطح کاغذ یا مقوا مشاهده نمی شود. از این کاغذ و مقوا در بسته بندی های گوشت، ماهی، نان، تولید بشقاب کاغذی و لیوان استفاده می شود. در موم زدن مرطوب چوششی از موم گرم را در سطوح کاغذ و مقوا به وجود می آورند. قبل از این که موم به دلخل بافت نفوذ کند آن را از میان مخزن آب سرد عبور می دهند و موم سرد شده به صورت لایه نازکی در سطح کاغذ باقی می ماند. قدرت جلوگیری از نفوذ بخار آب در کاغذ و مقوای موم خورده به روش مرطوب به مراتب بیشتر از کاغذ موم خورده به روش خشک می باشد. از این نوع کاغذ برای بسته بندی نمودن شکلات و تیغ استفاده می کنند. یکی از معایب کاغذ موم دار به روش مرطوب این است که چنانچه در معرض عوامل مخرب قرار گیرد، لایه موم به آسانی از سطح کاغذ جدا می شود.

برای تولید کاغذ و مقوای مقاوم در مقابل نفوذ بخار آب یا گازها، روغن و چربی، از انواع امولسیون ها، ورنی ها و لاک ها (لعاب) استفاده می کنند. گاهی اوقات از روش پوشاندن کاغذ توسط یک لایه نازک مانند پلاستیک (لمینیت نمودن) یا به وسیله چسباندن دو لایه به همدیگر، یا به وسیله اکستروژن مستقیم که در واقع خوراندن یک لایه به لایه دیگر است، استفاده می شود. همچنین می توان با افزودن موادی نظیر الیاف مصنوعی، قیر و غیره نیز قابلیت هایی به وجود آورد. به عنوان مثال، به خواص و انواع چند کاغذ بسته بندی غیر قابل نفوذ در برابر آب که تنها به وسیله قیر طبیعی اندود شده و در صنایع بسته بندی متداول می باشند، در مقاله بعدی اشاره می شود.